Opensource Nedir ve Nasıl Oluşturulur? Opensource un Geleceği ve Potansiyeli Nedir?

 
Opensource Nedir ve Nasıl Oluşturulur? 

1. Opensource nedir?

Opensource yani açık veri, paylaşma, var etme ve kullanma üzerine
bir birliktelik hareketidir. Eğer ilgili ve bilgiliysen çalışan bir programın temelinde
verinin nasıl kullanıldığına da ulaşabilirsin, eğer istersen onu
geliştirmeye de çalışabilirsin veyahut istersen benzer uygulaman
için kendine de fayda sağlayabilirsin. Yani açık veri, kocaman bir
komuniteye(opensource community) mal olmuş bir ürünü amacına uygun
şekilde dilediğince kullanabilme özgürlüğüne sahip olmak demektir.
Üçüncü kişilere verilen bu serbestiyet
açık verinin genel bağlamda felsefesini oluşturur.

2. Opensource çıkış noktası nedir ve neden önemlidir?

Ortaya çıkışında sağlık, yönetimsel ve pozitif bilimler verilerinin
paylaşılması fikri etkili olmuştur.Bu tarz verilerin çeşitli
kısıtlamalar ve koruma altında olmasının paylaşılması önünde engel
olduğu ve tam tersine paylaşılması durumunda bunlardan fayda
sağlanabileceğine inanılmıştır. Sonrasında ise içinde bulunduğumuz
yakın milenyum çağıyla birlikte nedenleri ve çerçeveleri çokça
tartışılmıştır.Sonucunda bu tartışmalar çeşitli konferansları,
akademik makaleleri beraberinde getirmiştir.Açık verinin önem arz
etmesi onun hem erişilebilir
ve hem de geliştirilebilir
olmasıyla ilgilidir.Yani bir bağlamda erişimin artması gelişimin
artmasını tetikler ve erişim güdümünde gelişimsel
faaliyetler gerçekleşir.Açık verinin kıymeti işte bu felsefenin
içerisindedir. Bu noktada açık verinin yararlarından biraz daha
bahsedersek eğer geniş katılım
potansiyeli yaratma, gelişime açıklık fırsatı sağlama, inovasyonu
destekleme ve böylece verimliliği
arttırabilme
potansiyeli sağlama konularının üzerinde durulabilir.

3. Opensource varlığı ve potansiyeli

Açık veri günümüz veri çağının trendidir, birlikte geliştirme
kültürünün kurucu değeridir.Bu kapsamda devlet verileri üzerinde
bile hatırı sayılır vaziyette açık veriye geçiş söz konusudur. Bu
oranlar günümüzde yüzde 10 ların üzerine çıkmış haldedir. Günübirlik
artan bu yönelim internet üzerinden rahatlıkla çeşitli
organizasyonlar ile kontrol edilebilir.Bu veriler doğru işleme yapıldığı takdirde mükemmel bir araştırma ve geliştirme
olanağı sağlayabilir, bu olanak pozitif bilim alanında gelişmelere
yorulabilir. Ayrıca bu veriler tekrar tekrar kullanılabilir
ya da tekrar tekrar ihtiyaca uygun dağıtılabilir, böylelikle farklı araştırmaların aynı veri ihtiyaçları zamandan tasarruf
edilerek kullanılabilmiş olur.Ayrıca avantaj sağladığı birlikte çalışabilme kültürüyle ortak sonuç ortaya çıkarabilme ve farklı iş
bağlantılarını aynı bağlamda kullanabilme becerilerinin
sağlanabilmesi mümkün olabilir.Yapısal olarak farklı grupların
farklı koşullarına aldırış etmeden eşit kullanım imkanları
sağlamasıyla potansiyel olarak temelinde tüm ticari erişim
anlaşmalarını ortadan kaldırmaya meyillidir.

4. Opensource Varlığı ve İlkeleri 

Ücretsiz ve sürekli erişim Yeniden kullanım ve paylaşım
Geliştirilebilirlik ve yenilik odaklı olması
Kapsayıcı ve şeffaf olması
Güncellik ve işlenebilirlik
Standartlaşma/Normallerin belirlenmesi
5. Opensource ve Closed Source karşılaştırılması

Closed source yani kapalı veri yaklaşımları, bir ürünün kaynak
kodlarına ulaşamadığın, göremediğin ya da değiştiremediğin
yaklaşımlardır.Günümüz veri dünyasında uygulamaların yüksek
çoğunluğu kapalı veri yaklaşımını kullanarak hizmet vermektedir,
ancak bu uygulamaların açık veri yaklaşımlı alternatifleri de yok
değildir. Örneğin, ofis programları ihtiyacınız için açık veri
kaynak kodlu bir uygulama arıyorsunuz, LibreOffice uygulaması kapalı
kodlu Microsoft Office yerine iyi bir muadil olacaktır.Bu örnekleri
kolaylıkla çoğaltabiliriz; örneğin web browserınız için tescilli
yazılım olarak geçen kapalı kodlu Google Chrome yerine iyisinden bir
açık veri örneği arıyorsunuz. Bu durumda Firefox işinizi rahatlıkla
görecektir. Text editör mü arıyorsunuz? Açık veri alternatifi
Notepad++, medya oynatıcı mı lazım? VLC oynatıcı ne güne duruyor
öyle değil mi? En can alıcı noktayı işletim sistemi için ayırmakta
fayda var, koskoca Linux ve türevleri bir cümle ile geçilmemeli diye
düşünüyorum.Nispeten biraz daha detaylı halde yazımızın sonunda
değineceğim.

6. Ürünümü nasıl açık veri haline getirebilirim?

Ürününüzü açık veri haline getirme işleminin birkaç adımı
vardır,bunları şu şekilde özetleyebiliriz:

Kaynak kodunu paylaşmayı düşündüğünüz alt başlıklara karar verin ve
verilerinizi açık bir lisans ile kategorize edin, kullanım hakları
hususunda kendi normallerinizi belirleyin ve bu işlemi tamamlayın.
Kapsamına karar verdikten sonra lisanslamasını da yapıp
normalleriniz üzerinde kafa yorduktan sonra işlem tamamdır. Yine de
eğer talep ederseniz, ürününüzün kısmi kullanımını açık veri halinde
sunmak adına API kullandırma benzeri bir yolu da tercih
edebilirsiniz.

7. En başarılı Opensource örneklerinden Linux



Yazının bu kısmını açık veri örneklerinin belki de en başarılısı
olan Linux için ayırdım. Linux en iyi bilinen ve en çok kullanılan
açık veri işletim sistemi tabanıdır.Onun da diğer benzerleri gibi
grafik arayüzü vardır ve benzer yazılımlar kullanılır. Ama Linux
açık veri olması yoluyla aslında çok farklıdır, böylece onu
oluşturan kaynak kodlar ücretsiz şekilde görüntülenebilir,
kullanıcının yeteneği doğrultusunda editlenebilir ve böylece ürüne
katkıda bulunulabilir. Yani Linux aktif katılımla birlikte her geçen
gün daha da iyiye gidebilir. Böyle karmaşıklık olur mu kim peki bu
işletim sisteminin sahibi yahu dediğinizi duyar gibiyim. Farklı
Linux tabanlı işletim sistemi varyasyonları var, bazıları farklı
komüniteleri oluşturmuş ve farklı amaçlara hizmet etmekte fakat tam
anlamıyla bir sahiplik olayı mevcut değil.Açık veri lisanslamasıyla
Linux varyasyonları olan işletim sistemlerinin sadece kurucuları
bilinmekte ve Linux kernel iletişiminde belirli erişim hakları
tanımlanmakta kullanıcılar için. Ve bu gelişim kar amacı olmayan
belirli bir kuruluş tarafından da GNU felsefesiyle desteklenip
profesyonel anlamda sürdürülmekte.İsmi ücretsiz yazılım vakfı
anlamına gelen Free Software Foundation’dır.

8. Opensource destekleyen firmalar

Açık veriyi destekleyen şirketlerden bazıları için böyle bir liste
hazırlanabilir:
Oracle Docker Facebook Netflix Github Google
IBM
Huawei
MongoDB Ve dahası bu listeye eklenebilir.